CMS یا سیستم مدیریت محتوا که مخفف Content Management System می باشد به سامانه یا سیستمی گفته می شود که شما به وسیله آن می توانید بعضی از بخش های وب سایت خود را مدیریت کنید؛ به بیان ساده تر سیستم مدیریت محتوا موتوری در پشت سایت شماست که فرآیند ایجاد، مدیریت و نمایش محتوا را برای شما آسان می کند.
همانطور که در مقاله «انواع وب سایت ها» اشاره کردیم، وب سایت ها بر اساس کاربرد، نوع و زبان برنامه نویسی به 4 دسته کلی تقسیم می شوند که وب سایت های استاتیک یا ثابت (Static Website) و وب سایت های دینامیک یا پویا (Dynamic Website) جزء این 4 دسته کلی بودند.
گفتیم که وب سایت های استاتیک یا ثابت (Static Website) فقط برای یکبار طراحی می شوند و محتوا و اطلاعات مورد نیاز در داخل آن ها قرار می گیرد و پس از آن، برای تغییر در محتوا و مطالب به یک طراح حرفه ای یا نیمه حرفه ای وب سایت نیاز داریم که با استفاده از زبان های برنامه نویسی تغییرات موردنیاز را اعمال کند.
قطعاً این دسته از وب سایت ها دردسرهای فراوانی هم برای صاحبان وب سایت و هم برنامه نویسان به دنبال داشت؛ پس برنامه نویسان حرفه ای اقدام به طراحی سیستم های مدیریت محتوا یا همان CMS ها کردند و اینگونه بود که وب سایت های دینامیک یا پویا (Dynamic Website) رونق گرفتند.
بعد از طراحی یک وب سایت پویا، محتوا و مطالب آن توسط افراد عادی (کسانی که حتی توانایی زدن یک خط کد هم ندارند!) که دسترسی به سیستم مدیریت محتوای سایت را داشته باشند، قابل تغییر است. از این رو، در این دسته از وب سایت ها، ابتدا شاکله اصلی وب سایت توسط طراح ایجاد می شود و سپس محتوا توسط مدیران سایت ها تغییر می کند.
سیستم های مدیریت محتوا یا CMS های بسیاری وجود دارند و همگی در ماهیت یکی هستند و در جزئیات است که با هم فرق دارند. این سوال که بهترین CMS ها یا سیستم های مدیریت محتوا کدامند؟ کمی نامعقول بنظر می رسد مثل این است که بگوییم کدام کمپانی اتومبیل سازی بهترین است یا کدام تیم فوتبال قوی ترین است!
CMS ها یا سیستم های مدیریت محتوا همواره در حال تغییر و بهبود هستند. نسخه های بهتر و قوی تر شده هر کدام دائماً در دسترس کاربران قرار می گیرند و با هم رقابت دارند. با این حال هر ساله موسسات و انجمن های بسیاری اقدام به رتبه بندی آنها می کنند که ما در اینجا به معرفی بعضی از این CMS ها یا سیستم های مدیریت محتوا می پردازیم.
یکی از وب سایت هایی که همه ساله اقدام به بررسی و رتبه بندی CMS ها یا سیستم های مدیریت محتوا می کند، CMS Critic است.
پیش از ادامه مقاله و معرفی برخی از سیستم های مدیریت محتوا لازم است که ذکر کنیم که هیچ فرقی نمی کند که سایت شما از چه CMS ای بهره می برد و نباید هیچ تعصبی نسبت به سیستم های مدیریت محتوا داشته باشید چون هیچ کدام به دیگری هیچ برتری نزد گوگل برای رتبه بندی ندارند و در نهایت این کدهای سایت شماست که مهم است. پس به جای اینکه در مورد CMS ها حسابی تحقیق کنید، یک تیم برنامه نویسی حرفه ای پیدا کنید تا از وب سایتتان بهترین نتیجه را بگیرید!
جوملا نیز یکی دیگر از بهترین CMS های رایگان است که اگر چه سالها به عنوان دومین CMS پرطرفدار شناخته شده بود اما در سالهای اخیر گوی سبقت را از وردپرس ربوده است و این روزها بیشتر از این CMS استفاده می شود!
این سیستم مدیریت محتوا در بین برنامه نویسان طرفداران بیشتری نسبت به وردپرس در سطح جهان دارد. جوملا نیز امکان ساخت انواع سایت فروشگاهی، محتوایی و خبری را به شما خواهد داد. به دلیل معماری که در کدنویسی دارد، پاسخگوی بازدیدها و درخواست‌های بسیار زیاد بوده و به خوبی می‌توانید روی آن مانور دهید و برنامه نویسان می توانند راحت تر برای شما آن را شخصی سازی کنند.
جوملا نیز به زبان پی‌اچ‌پی (php) نوشته شده است و از پایگاه داده مای‌اس‌کیوال (MySQL) استفاده می‌کند.
قابلیت‌های جوملا شامل امکان بارگذاری موقت در حافظه برای بهبود کارایی (caching)، ایجاد فهرست خودکار، ارسال خبر از طریق قالب RSS، ارائه نسخه قابل چاپ، بخش های کوتاه خبری، تالار گفتگو، نظر سنجی، تقویم، جستجوی اینترنت و پشتیبانی از زبان‌های متعدد (از جمله فارسی) است.
علاوه بر امکانات پایه، افزونه های زیادی شامل کامپوننت ها، ماژول ها، پلاگین ها، قالب ها و... وجود دارند که می توانید بسته به نیازتان از برنامه نویس وب سایتتان بخواهید که به امکانات پایه جوملا بیافزایند و با توجه به اوپن سورس بودن، آن را برای شما شخصی سازی کنند.
مزیتی که جوملا نسبت به وردپرس دارد، به معماری آن برمی‌گردد که پاسخگوی درخواست های لحظه ای بسیار زیادی نسبت به وردپرس است.
در دیگر مسائل جوملا و وردپرس هیچ فرقی برای هم ندارند، موضوعاتی از قبیل سئو هیچ ارتباطی به اینکه سایت شما از چه CMS ای بهره می برد، ندارد. آنچه در سئوی سایت برای گوگل مهم است، جولا یا وردپرس بودن CMS شما نیست بلکه بهینه بودن کدهای سایت شماست که یک تیم برنامه نویسی قوی می طلبد. برای شما هم قطعا کار با سیستم های مدیریت محتوا هیچ فرقی نمی کند چون در همگی موارد شبیه هم هستند. پس یک تیم برنامه نویس خلاق و مجرب پیدا کنید و سایر موارد از قبیل انتخاب CMS را به آنها بسپارید!
وردپرس از سال 2003 به وجود آمده که در ابتدای کار یک سیستم ساده برای ایجاد وبلاگ بود. شما می‌توانستید از وردپرس برای ساخت سایت شخصی یا خبری و نمونه کار استفاده کنید. اما رفته رفته که نسخه‌های جدیدتری از این سیستم منتشر شد، افزونه های حرفه‌ای مانند ووکامرس هم روی کار آمدند که با قرارگیری در کنار وردپرس میتوان گفت خود به نوعی سیستم مدیریت محتوا هستند.
امروزه دیگر از وردپرس نمی‌توان صرفا برای ایجاد وبلاگ استفاده کرد. این سیستم به قدری قوی شده که می‌توانید از آن برای ساخت فروشگاه اینترنتی، ساخت سایت کاربر محور و ساخت انواع سایت شرکتی با حجم بزرگی از دیتابیس اقدام کنید. سایت‌های بسیار زیادی وجود دارند که بر پایه وردپرس طراحی شده و ماهیانه میلیون‌ها بازدید دارند.
وردپرس با زبان برنامه‌نویسی پی اچ پی (php) نوشته شده و توسط مای‌اس‌کیوال (MySQL) پشتیبانی می‌شود. این CMS کاملاً رایگان و متن باز (اوپن سورس Open Source) است و در حال حاضر بیش از ۷۶ میلیون وب سایت در جهان با این CMS راه اندازی شده است!
برنامه دیجیتال مارکتینگ برای استارت آپ ها
این CMS یا سیستم مدیریت محتوا صرفاً برای ایجاد فروشگاه اینترنتی مناسب است. پرستاشاپ بعد از جوملا و وردپرس یکی از محبوب ترین سیستم های ساخت سایت فروشگاهی است که به صورت رایگان عرضه شده است. اما برای اینکه بخواهید به امکانات بیشتری در آن دسترسی داشته باشید نیاز به پرداخت هزینه برای خرید انواع ماژول دارید که همین موضوع باعث می شود خیلی مورد استفاده قرار نگیرد و برای مثال جوملا موفق تر باشد.
هزینه ای که برای خرید ماژول و قالب حرفه‌ای در پرستاشاپ باید صرف کنید، نسبت به جوملا و وردپرس بیشتر است و به دلیل اینکه گستردگی کمتری نسبت به دو سیستم قبل دارد، توسعه دهنده های کمتری نیز روی این سیستم کار می کنند و از لحاظ امنیتی بهتر است توسط برنامه نویسان مورد بازنگری قرار گیرد. همین مسائل باعث شده که برنامه نویسان برای ساخت سایت فروشگاهی از جوملا و یا در برخی مواقع از وردپرس استفاده کنند و بسته به نیاز کاربر این CMSها را شخصی سازی کنند.
پرستاشاپ نیز با زبان اسکریپتی پی‌اچ‌پی (php) نوشته شده‌است و از مای‌اس‌کیوال (MySQL) پشتیبانی می‌کند.
استفاده از CMS یا سیستم مدیریت محتوا به جا روش قديمی و منسوخ شده صفحات ثابت، از لحاظ تجاری و اقتصادی مزايای بسيار زيادی به همراه داشته است. از جمله مزایای استفاده از CMS یا سیستم مدیریت محتوا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ساده تر و سریع تر شدن ايجاد و به روز رسانی صفحات وب
مدت بارگذاری همین مقاله ای که در حال مطالعه آن هستید، کمتر از نیم ساعت زمان می برد؛ در حالی که اگر می خواستیم این مقاله را بدون CMS یا سیستم مدیریت محتوا و با استفاده از برنامه نویسی آماده کنیم، قطعاً چندین ساعت درگیر می شدیم.
2- پشتیبانی راحت تر و کم هزینه تر از سایت
گفتیم که علاوه بر صرفه جویی در زمان بارگذاری مطالب و محتوا، هر کسی می تواند با CMS یا سیستم مدیریت محتوای وب سایت شما کار کند. این در حالیست که اگر از صفحات ثابت استفاده کنید و بهر دلیلی با برنامه نویس سایت قطع همکاری کنید، حتی برای سایر برنامه نویسان نیز پشتیبانی از سایت شما و ایجاد تغییر در آن سخت خواهد بود بنابراین سیستم های مدیریت محتوا یا CMS ها پدید آمدند تا پشتیبانی از سایت ها راحت تر و همه گیرتر شود.
شما می توانید پس از طراحی سایت توسط برنامه نویس مدنظرتان، خودتان همه کارهای وب سایت تان را برعهده بگیرید و دیگر نیازی به صرف هزینه برای این کار نخواهید داشت.
نکته مهم: استفاده از CMS ها و یادگیری کامل آنها نباید به منزله آمادگی شما برای قطع همکاری با برنامه نویس وب سایت تان تلقی شود. شما هنوز هم برای ارتقای CMS سایت به نسخه های جدیدتر و بهتر و همچنین پشتبانی از سایت (منظور از پشتبانی اقداماتی مانند بررسی امنیت سایت، بکاپ گیری از مطالب، تنظیمات مربوط به DNS و سرور و غیره است) به همکاری با برنامه نویسان وب سایتتان نیاز دارید!
تقویم محتوا (Content Calendar)
3- امنيت بالاتر وب سايت
شرکت های ارائه دهنده سیستم های مدیریت محتوا همواره در حال بهبود CMS ها هستند که اصلی ترین موضوع نیز برای آنها مسئله امنیت است. همچنین اکثر این سیستم های مدیریت محتوا متن باز یا اوپن سورس هستند؛ بدین معنی که برنامه نویسان می توانند آنها را تغییر داده و بهبود ببخشند و حتی با استفاده از تالارهای گفتگو در وب سایت این CMS ها، نسخه های شخصی سازی شده خود را در اختیار سایرین نیز قرار دهند.
این کمپانی ها از این طریق به نوعی صدها هزار برنامه نویس در سراسر دنیا دارند که بر روی نسخه های مختلف CMS ها کار می کنند و بدیهی است که سیستمی که توسط هزاران برنامه نویس مجرب رصد می شود و میلیون ها کاربر در حال استفاده از آن هستند، قطعاً امنیت بسیار بالایی خواهد داشت.
باز هم به این موضوع اشاره می کنیم که این امنیت بالا به منزله این نیست که دیگر نیازی نیست برنامه نویسان بر امنیت سایت نظارت کنند و شما نیاز دارید برای ادامه فعالیت وب سایتتان از برنامه نویس سایتتان کمک بگیرید.
4- انعطاف پذیری بیشتر وب سایت
سایت های مجهز به CMS یا سیستم مدیریت محتوا، بسیار انعطاف پذیرتر از وب سایت های استاتیک با صفحات ثابت هستند. اگر شما نیاز به تغییر در بخش های مختلف وب سایت تان داشته باشید، به راحتی می توانید با استفاده از افزونه ها و بدون هیچ نگرانی از تداخل کدها با یکدیگر تغییرات خود بر سایتتان را اعمال کنید.
منبع: CMS یا سیستم مدیریت محتوا مه ویژن